Średnie miesięczne temperatury powietrza w sezonie grzewczym 2011/2012 r.

Ze średnich dobowych temperatur powietrza [1] obliczono średnią miesięczną temperaturę powietrza.

Z pośród analizowanych miast Polski (tabela 1) najniższa średnia miesięczna temperatura powietrza najczęściej występowała w Zakopanem (wrzesień, listopad i grudzień 2011 r. oraz styczeń, marzec i maj 2012 r.) (tabela 2).

Najwyższa średnia miesięczna temperatura powietrza najczęściej występowała we Wrocławiu (wrzesień i grudzień 2011 r. oraz styczeń i maj 2012 r.).

Tabela 1. Lokalizacja geograficzna miejsca pomiarów meteorologicznych analizowanych miast Polski [1] oraz liczba stopniodni grzania Sd(15°C) w sezonach grzewczych 2010/2011 r. i 2011/2012 r.

Tabela 2. Średnia miesięczna temperatura powietrza [1] w miesiącach sezonu grzewczego 2011/2012 r. dla wybranych miast Polski

Średnie miesięczne temperatury powietrza w Białymstoku (rys. 1) wynosiły:

• we wrześniu (13,45°C) i w grudniu (1,59°C) 2011 roku,
• styczniu (-2,67oC), marcu (2,75°C) i maju (13,74°C) 2012 roku,

były wyższe od średnich temperatur dla wielolecia 2006/07 - 2011/12 r., które wynosiły odpowiednio 12,78°C, -0,73°C, -3,02°C, 2,43°C i 13,04°C.

W październiku (6,42°C) i listopadzie (2,16°C) 2011 r. oraz lutym (-8,94°C) i kwietniu (7,91°C) 2012 r. średnie miesięczne temperatury były niższe od średnich wielolecia 2006/07 - 2011/12 r., które wynosiły 7°C, 3,13°C, -3,81°C i 8,29°C.

Średnia temperatura powietrza w Białymstoku w sezonie grzewczym wynosiła 4,05°C i była niższa niż w wieloleciu 2006/07-2011/12 r. (4,35°C) o 0,3°C.

Najcieplejszym sezonem grzewczym w wieloleciu 2006/07-2011/12 r. w Białymstoku był sezon 2006/07 r. (6,21°C), następnie 2007/08 r. (4,88°C), 2008/09 r. (4,44°C) i 2011/2012 r. (4,05°C) a najzimniejszym sezonem grzewczym 2010/2011 r. (3,14°C) a następnie 2009/10 r. (3,37°C).

Rys. 1. Średnia miesięczna temperatura powietrza w sezonach grzewczych od najcieplejszego sezonu 2006/2007 r. do 2011/2012 r. oraz w wieloleciu 2006/07 r.-2011/12 r. dla najzimniejszego miasta wojewódzkiego w Polsce Białegostoku

Średnie miesięczne temperatury powietrza we Wrocławiu (rys. 2) wynosiły:

• we wrześniu (16,48°C), październiku (10,25°C) i grudniu (4,25°C) 2011 r.
• w styczniu (1,55°C), marcu (7,05°C) i maju (16,43°C) 2012 r.

i były wyższe od średnich temperatur dla wielolecia 2006/07 - 2011/12 r., które wynosiły odpowiednio 14,75°C, 9,23°C, 1,1°C, 0,34°C, 5,31°C i 14,79°C.

W listopadzie (4,42°C) 2011 r. oraz lutym (-3,84°C) i kwietniu (10,34°C) 2012 r. średnie miesięczne temperatury były niższe od średnich wielolecia 2006/07 - 2011/12 r., które wynosiły 5,59°C, 0,23°C i 10,68°C.

Średnia temperatura powietrza w sezonie grzewczym we Wrocławiu wynosiła 7,44oC i była niższa niż w wieloleciu 2006/07-2011/12 r. (6,89°C) o 0,55°C.

Najcieplejszym sezonem grzewczym w wieloleciu 2006/07-2011/12 r. we Wrocławiu był sezon 2006/07 r. (8,73°C), a następnie:

• 2011/12 r. (7,44°C),
• 2007/08 r. (6,72°C),
• 2008/09 r. (6,66°C),
• 2010/2011 r. (6,26°C),

a najzimniejszym sezonem grzewczym 2009/2010 r. (5,55°C).

Średnia temperatura powietrza w sezonie grzewczym 2011/2012 r. była najniższa w Zakopanem 2,78°C, następnie:

• Suwałkach 3,77°C,
• Białymstoku 4,05°C,
• Olsztynie 4,56°C,
• Kielcach 4,77°C.

Najwyższa średnia temperatura powietrza w sezonie grzewczym 2011/2012 r. (rys. 3) była we Wrocławiu 7,44°C,a następnie w:

• Zielonej Górze 7,13°C,
• Legnicy 6,82°C,
• Poznaniu 6,80°C,
• Gdańsku 6,64°C.

Rys. 2. Średnia miesięczna temperatura powietrza w sezonach grzewczych od najcieplejszego sezonu 2006/2007 r. do 2011/2012 r. oraz w wieloleciu 2006/07 r.-2011/12 r. dla najcieplejszego miasta wojewódzkiego w Polsce, Wrocławia

Rys. 3. Średnia temperatura powietrza w sezonach grzewczych od najcieplejszego sezonu 2006/2007 r. do 2011/2012 r. dla dziesięciu polskich miast

Liczba stopniodni grzania w sezonie grzewczym 2011/2012 r.

Miesięczną liczbę stopniodni grzania Sd(15°C) obliczono z definicji [2] ze średnich dobowych temperatur powietrza tśr(i) [1] dla temperatury bazowej tb=15°C [3-7].

Obliczone miesięczne liczby stopniodni grzania Sd(15°C) podano w tabeli 3.

Tabela 3. Miesięczna liczba stopniodni grzania Sd(15°C) dla temperatury bazowej 15°C w miesiącach sezonu grzewczego 2011/2012 r. dla wybranych polskich miast

Z pośród analizowanych 33 miast najcieplejszymi o najmniejszej liczbie stopniodni grzania Sd(15°C) w sezoniegrzewczym 2011/2012 r. miastami były:

• Wrocław (2219°Cdni),
• Zielona Góra (2308°Cdni),
• Legnica (2350°Cdni),
• Poznań (2375°Cdni),
• Gdańsk (3376°Cdni),
• Szczecin (2399°Cdni).

Najzimniejszymi miastami były:

• Zakopane (3361°Cdni),
• Suwałki (3106°Cdni),
• Białystok (3041ºCdni),
• Lublin Radawiec (2867°Cdni),
• Kielce (2860°Cdni),
• Krosno (2853°Cdni),
• Olsztyn (2827°Cdni).

Dla 33 analizowanych miast średnia arytmetyczna liczba stopniodni grzania wynosiła 2628,1°Cdni.

Miastem o liczbie Sd(15°C) najbardziej zbliżonej do średniej był w sezonie grzewczym 2011/2012 r. Malbork (2626,8°Cdni).

Zmiany zużycia energii na ogrzewanie w sezonie grzewczym 2011/2012 r. w stosunku do poprzedniego 2010/2011 r.

Liczba stopniodni grzania Sd(15°C) dla 32 miast była niższa w sezonie grzewczym 2011/2012 r. niż w poprzednim sezonie grzewczym 2010/2011 r. (rys. 4).

Oznacza to, że w tych miastach zużyto w sezonie 2011/2012 r. mniej energii na ogrzewanie budynków niż w poprzednim sezonie grzewczym.

Największy spadek zużycia energii (rys. 5) na ogrzewanie w sezonie 2011/2012 r. względem poprzedniego sezonu grzewczego stwierdzono w:

• Gdańsku o 16,45%,
• Helu o 15,37%,
• Gdyni Oksywiu o 13,96%,
• Gdańsku-Rębiechowie o 13,58%,
• Ustce o 13,57%,
• Łebie o 12,72%.

Jedynym wyjątkiem jest Krosno, gdzie liczba stopniodni grzania w sezonie grzewczym 2011/2012 r. wynosiła Sd(15°C)=2853,2°Cdzień i była większa niż liczba stopniodni grzania Sd(15°C)=2823,5°Cdzień w poprzednim sezonie grzewczym 2010/2012 r.

W tym mieście zużyto o 1,05% więcej energii na ogrzewania w sezonie 2011/2012 r. niż w 2010/2011 r.

Rys. 4. Liczba stopniodni grzania Sd(15°C) w sezonie grzewczym 2010/2011 r. i 2011/2012 r. dla wybranych miast Polski

Rys. 5. Zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w sezonie grzewczym 2011/2012 r. w stosunku do poprzedniego sezonu grzewczego 2010/2011 r. w wybranych miastach Polski

Zmiany zużycia energii na ogrzewanie w sezonie grzewczym 2011/2012 r. w stosunku do sezonów grzewczych w wieloleciu

W ostatnich dziesięciu sezonach grzewczych najzimniejszym był sezon grzewczy 2002/2003 r., a następnym w kolejności sezon 2010/2011 r. (rys. 6).

Najcieplejszym sezonem grzewczym był sezon 2006/2007 r.

Od tego sezonu grzewczego każdy następny jest chłodniejszy (rys. 7).

To oziębienie klimatyczne trwające już pięć sezonów grzewczych powoduje, że rośnie liczba stopniodni grzania, od której liniowo jest zależne zużycie energii (paliw) na ogrzewanie budynków.

Rys. 6. Liczba stopniodni grzania Sd(15°C) w sezonach grzewczych od 2003/2004 r. do 2011/2012 r. dla wybranych miast Pomorza

Rys. 7. Liczba stopniodni grzania Sd(15°C) w sezonach grzewczych od 2006/2007 r. do 2011/2012 r. dla wybranych miast Polski

Te zmiany klimatyczne powodują zmiany w zużyciu energii na ogrzewanie budynków.

W okresie ostatnich dziesięciu sezonów grzewczych od 2002/2003 r. do 2011/2012 r. zużycie energii na ogrzewanie budynków w najzimniejszym sezonie 2002/2003 r. było wyższe około o 50% niż w najcieplejszym sezonie grzewczym 2006/2007 r.

W sezonie 2011/2012 r. zużyto o:

• 33,5% w Warszawie Okęciu,
• 30,5% w Łodzi,
• 28,5% w Malborku,
• 26% w Gdyni Oksywiu,
• 24,1% w Helu,
• 21,5% w Gdańsku

więcej energii na ogrzewanie budynków niż w najcieplejszym sezonie grzewczym 2006/2007 r.

Rys. 8. Zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w sezonach grzewczych od 2002/2003 r. do 2011/2012 r. w stosunku do najcieplejszego sezonu grzewczego 2006/2007 r. w wybranych miastach Polski

Wnioski

W sezonie grzewczym 2011/2012 r. identyczny budynek zużył na ogrzewanie więcej energii (paliw) o:

• 51,5% w Zakopanem,
• 40% w Suwałkach,
• 37,1% w Białymstoku,
• 27,4% w Olsztynie,
• 22,9% w Krakowie,
• 21,5% w Warszawie,
• 19,5% w Łodzi,
• 19,4% w Katowicach,
• 12% w Opolu,
• 11,9% w Gdyni Oksywiu,
• 8,1% w Szczecinie,
• 7,1% w Gdańsku

niż ten sam budynek w najcieplejszym mieście, we Wrocławiu.

W regionie Pomorza sezonie grzewczym 2011/2012 r. identyczny budynek zużył na ogrzewanie więcej energii (paliw) o:

• 13,2% w Chojnicach,
• 12,1 w Gdańsku-Rębiechowie,
• 10,5% w Malborku,
• 7,9% w Łebie,
• 6,9% w Lęborku,
• 4,5% w Gdyni Oksywiu,
• 3,2% w Ustce,
• 2,9% w Helu,
• 1,4% w Gdańsku Porcie Północnym

niż ten sam budynek w najcieplejszym mieście, w Gdańsku.

Nawet w tak małym terytorialnie regionie jak Trójmiasto różnice w zużyciu energii na ogrzewanie w sezonie grzewczym 2011/2012 r. między najzimniejszym Gdańskiem-Rębiechowem (port lotniczy) a najcieplejszym Gdańskiem (ul. Słowackiego 200) wynosiły 12,1% (rys. 9).

Rys. 9. Różnice w zużyciu energii na ogrzewanie budynków w wybranych miastach Pomorza w sezonach grzewczych 2010/2011 r. i 2011/2012 r. w stosunku do najcieplejszego miastach tego regionu Gdańska

     Od sezonu grzewczego 2006/2007 r. każdy następny jest chłodniejszy.

To oziębienie klimatyczne powoduje, że zużywa się coraz więcej energii (paliw) na ogrzewanie budynków oraz wzrasta emisja dwutlenku węgla w stosunku do sezonu grzewczego 2006/2007 r.

Częste reklamacje odbiorców gazu ziemnego na wzrost wysokości rachunków są spowodowane zmianami klimatycznymi.

W wieloleciu 1951-2011 były jeszcze zimniejsze sezony grzewcze.

W najzimniejszym wojewódzkim mieście Polski, Białymstoku w latach 1951-2006 (rys. 10) minimalna średnia roczna temperatura wynosiła 5,1°C w 1987 r. a maksymalna 8,6°C w 2000 r.

Średnią temperaturę powietrza w dziewięciu miesiącach grzewczych roku dla Białegostoku w wieloleciu 1951-2006 podano na rys. 11.

Nie uwzględnia ona miesięcy letnich (czerwiec, lipiec i sierpień).

W każdy dziesięcioleciu można zauważyć wzrost amplitudy zmian między maksymalna i minimalną średnią temperaturą powietrza w dziewięciu miesiącach grzewczych roku od:

• 2,72°C w latach 1951-1960,
• 3,32°C w latach 1961-1970,
• 3,13°C w latach 1971-1980,
• 4,14°C w latach 1981-1990,
• 4,11°C w latach 1991-2000.

O ile maksymalne temperatury powietrza w każdej dekadzie lat rosną, to minimalne temperatury powietrza pozostają na zbliżonym poziomie.

Można więc prognozować występowanie coraz to cieplejszych lat grzewczych oraz tak zimnych lat grzewczych jak w latach pięćdziesiątych.

Należy się więc liczyć z wystąpieniem zimniejszych sezonów grzewczych [7, 8] i z istotnym wzrostem zużycia paliw na ogrzewanie budynków w tych latach i mieć naukowe narzędzia do prognozowania tego wzrostu zużycia energii oraz uwzględnienia w planach zapotrzebowania na energię na ogrzewanie budynków.

Rys. 10. Średnia roczna temperatura powietrza oraz odchylenia standardowe średnich miesięcznych temperatur powietrza dla Białegostoku w wieloleciu 1951-2006. Średnie temperatury miesięczne wg [9]

Rys. 11. Średnia temperatura powietrza w dziewięciu miesiącach grzewczych roku dla Białegostoku w wieloleciu 1951-2006. Średnie temperatury miesięczne wg [9]

Literatura

[1] Ogimet. WWW.ogimet.com
[2] Degree-days: theory and application TM41:2006. The Chartered Institution of Building Services Engineers 222 Balham High Road, London SW129BS.
[3] M. Błaziak, M. Reszczyńska. Magazyn Polski Gaz i Nafta PGNiG S. A. 1998.
[4] Dopke J.: Obliczanie miesięcznej liczby stopniodni grzania. WWW.cire.pl 24.03.2009 r., WWW.ogrzewnictwo.pl 26.03.2009 r.
[5] Dopke J.: Zależność między liczbami stopniodni grzania na przykładzie Częstochowy. WWW.cire.pl 06.12.2011 r., WWW.info-ogrzewanie.pl 06.12.2011 r., WWW.ogrzewnictwo.pl 07.12.2011 r.
[6] Dopke J.: Różnice w zużyciu energii na ogrzewanie budynków dwudziestu polskich miast w sezonie grzewczym 2010/2011 r. WWW.cire.pl 13.07.2011 r., WWW.imp.gda.pl 20.07.2011 r., WWW.info-ogrzewanie.pl 20.07.2011 r.
[7] Dopke J.: Ile paliw na ogrzewanie budynków zużyto w minionym sezonie grzewczym. WWW.ogrzewnictwo.pl 18.06.2010 r.
[8] Dopke J.: Wpływ ocieplenia klimatu na zużycie paliw na ogrzewanie w Warszawie. WWW.cire.pl 06.01.2010 r.
[9] Pogoda w Polsce. Białystok – Średnia miesięczna temperatura powietrza w latach 1951-2006. pogol-chilan.com/Z-12295-T-SR.htm

Józef Dopke
[email protected]

All rights reserved. This work may not be translated or copied in whole or in part without the written permission of the publisher (Józef Dopke, [email protected]), except for brief excerpts in connection with reviews or scholary analysis. Use in connection with any form of information storage and retrieval, electronic adaptation, computer software, or by similar or dissimilar methodology now known or hereafter developed is forbidden.