Drewno przeznaczone do ogrzewania budynków, zarówno w instalacjach z kotłami, jak również z kominkami wymaga odpowiedniego przygotowania. Spalanie świeżego, a tym samym mokrego drewna jest nieekonomiczne i nieekologiczne, dlatego trzeba zmniejszyć jego wilgotność, do poziomu pozwalającego na prawidłowe palenie. Wymagana wilgotność drewna to maksymalnie 20%. Aby osiągnąć taką wilgotność wymagany jest odpowiednio długi czas suszenia i miejsce, oraz wykonanie czynności, które ten proces ułatwią.
Mokre drewno ma mniejszą wartość opałową.
Podczas jego spalania traci się przynajmniej połowę jego wartości grzewczej w porównaniu do drewna wysuszonego.
Część energii cieplnej powstałej w czasie spalania, zostanie zużyta na odparowanie wody zawartej w mokrym drewnie, zamiast spożytkowana do ogrzania budynku.
Sam proces spalania przebiega nieprawidłowo. Drewno nie jest całkowicie spalone. Jego niedopalone części stałe i lotne produkty spalania osadzają się wewnątrz kotła i komina, tworząc warstwę izolacyjną (sadza), która utrudnia oddanie ciepła, tym samym zmniejsza się wydajność urządzenia grzewczego.
Dodatkowo duża część szkodliwych produktów takiego spalania przedostaje się do atmosfery.
Palenie wilgotnym drewnem nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego, ponieważ generuje straty przyczyniając się do zdecydowanego skrócenia trwałości urządzenia grzewczego i komina, a także zwiększa zużycie opału.
Również ze względów ekologicznych nie powinno się palić mokrym drewnem, dlatego że powoduje zanieczyszczenie środowiska naturalnego.
Wszystkich tych mankamentów pozbawione jest palenie drewnem wysuszonym.
Jego spalanie można przeprowadzić w sposób jak najbardziej ekonomiczny i ekologiczny, o ile oczywiście będzie się przestrzegać odpowiednich zasad.
Najlepiej, aby urządzenia grzewcze były przeznaczone do spalania drewna.
Paliwo musi mieć wymaganą wilgotność, nie bez znaczenia jest też jego gatunek i jakość - drewno impregnowane lub lakierowane, sklejki i płyty wiórowe nie powinny być spalane w urządzeniach grzewczych przeznaczonych do ogrzewania mieszkań lub domów jednorodzinnych.
Drewno przeznaczone do spalania w urządzeniach grzewczych można pozyskać dokonując zakupu odpowiednio już przygotowanego, wysuszonego w suszarniach, gdzie można uzyskać opał o wilgotności 10 - 12 %.
W tym wypadku należy po zakupie odpowiednio go przechowywać, najlepiej stosując się do zaleceń producenta opału.
Drewno, gdy nie jest magazynowane w odpowiednich warunkach, po wysuszeniu ma tendencję do pobierania wilgoci z otoczenia.
Właściciele kotłów do spalania drewna bardzo często sami przygotowują sobie opał do swoich urządzeń.
Nie dysponując odpowiednimi suszarkami, a jedynie wykorzystując warunki naturalne można uzyskać drewno o wilgotności do 15 – 18%.
Najważniejsze cechy, które decydują jaki gatunek drewna nadaje się na opał to jego gęstość oraz zawartość wody w świeżym drewnie.
Gęstość decyduje o wartości opałowej drewna, natomiast ilość wody wpływa na czas suszenia.
Im większa gęstość, tym większa wartość energetyczna drewna.
Drewno drzew liściastych ma większą gęstość niż iglastych, tak więc lepiej nadaje się do celów grzewczych.
Przykładowe gęstości drewna liściastego przy wilgotności ok. 20%:
Gęstość niektórych gatunków drewna iglastego o wilgotności ok. 20%:
Gatunki drzew charakteryzują się różną ilością wody, która może stanowić nawet połowę jego masy.
Czas suszenia drewna w sposób naturalny zależy między innymi od:
W praktyce zaleca się, aby proces schnięcia przebiegał w zależności od gatunku, minimum 2 lata (drewno liściaste).
W warunkach naturalnych po tym czasie drewno powinno mieć wymaganą wilgotność - mniej niż 20%.
Oczywiście są gatunki drewna które wymagają dłuższego czasu np. dąb potrzebuje ok 3 lat.
Można w sposób wystarczająco dokładny określić, stopień wilgotności drewna opałowego używając wilgotnościomierza.
Drewno należy przygotować do procesu suszenia.
Na początek warto drewno pozbawić kory – okorować, ułatwi się w ten sposób odparowanie wody.
Następnie pociąć drewno, najlepiej na długość, która będzie dostosowana do wymiarów komory urządzenia grzewczego w którym będzie spalane.
Ponieważ, szybkość odparowania wody zależy w dużym stopniu od powierzchni jaką mają poszczególne części drewna – szczapy, następnym etapem przygotowania jest rozłupanie pociętych „klocków”.
Im drobniejsze szczapy, tym większa powierzchnia przez którą nastąpi odparowanie, a tym samym krótszy czas schnięcia.
Do ręcznego rozłupania drewna można użyć siekiery i odpowiednich klinów. Jest to jednak dosyć pracochłonne i ciężkie zajęcie, wymagające sporej siły kondycji.
Dlatego jeżeli nastawiamy się na systematyczne, samodzielne pozyskiwanie opału, wtedy warto zastosować specjalną łuparkę do drewna, zwykle napędzaną silnikiem elektrycznym.
W handlu dostępne są urządzenia różniące się konstrukcją i sposobem łupania.
Mają one niezaprzeczalne zalety, a mianowicie ich obsługa nie wymaga wielkiego wysiłku fizycznego i są wydajne.
Pocięte na długość klocki drewna, w zależności od średnicy powinny być połupane na co najmniej cztery części.
Wybór stanowiska, w którym drewno będzie składowane do schnięcia, zadecyduje w jakim czasie i w jakim stopniu uzyskamy drewno o wymaganych parametrach.
Powinno to być stanowisko o długim czasie nasłonecznienia w ciągu dnia.
Ważne również, aby było to miejsce przewiewne.
Przygotowane do suszenia szczapy drewna układa się na warstwie izolacyjnej. To bardzo ważne, ponieważ izolacja zabezpieczy drewno przed podciąganiem wilgoci z gruntu.
Warto zastosować wolną przestrzeń pomiędzy ziemią, a pierwszą warstwą drewna, ułatwi to przepływ powietrza przez ułożony stos.
Również z jego boków powinna być zachowana szczelina o szerokości ok. 10 cm, przez którą drewno będzie „owiewane” przez powietrze.
Stos od góry musi być osłonięty przed opadami, daszkiem który powinien wystawać poza jego krawędź. Między zadaszeniem, a drewnem powinna być również zachowana wolna przestrzeń, dla cyrkulacji powietrza.
Jeżeli przygotowuje się drewno co roku, stosy drewna z kolejnych lat nie powinny się łączyć. Będzie wtedy wiadomo, jak długo jeszcze drewno w konkretnym stosie powinno schnąć.